“Εάν έχετε σύγχυση σχετικά με τη μετατροπή του ωμέγα 3 (ALA) στα παράγωγά του EPA και DHA, δεν είστε οι μόνοι. Λαμβάνω τουλάχιστον μία ερώτηση σχετικά με τη μετατροπή κάθε εβδομάδα. Και ξέρω ότι αν ένα άτομο ρωτά, πιθανώς υπάρχουν δέκα ακόμη άτομα που θέλουν να μάθουν αλλά δε ρωτούν.”
Udo Erasmus, βιοχημικός και συγγραφέας, ειδικός στα φυτικά έλαια και δημιουργός του Udo’s Oil 3.6.9.
Να θυμίσουμε ότι τα ωμέγα 3 και ωμέγα 6 λιπαρά οξέα είναι απαραίτητα για τον οργανισμό και μπορούμε να τα λάβουμε μόνο μέσω της διατροφής μας. Επίσης, ότι η πηγή των ω 3 είναι τα φυτά, ενώ τα ψάρια και κατ’ επέκταση τα συμπληρώματα ιχθυελαίων αποδίδουν το προϊόν του μεταβολισμού των ωμέγα 3 που καταναλώνουν από τα φύκια, που είναι τα παράγωγά τους EPA και DHA.
Η μετατροπή των ωμέγα 3 στο σώμα μας
Διαβάστε τι λέει ο Udo Erasmus, σχετικά με την ικανότητα του σώματός μας να μετατρέψει τα ω 3 λιπαρά σε EPA και DHA, την παραφιλολογία που έχει αναπτυχθεί γύρω από αυτό το ζήτημα και τι πραγματικά ισχύει:
«Βγάλαμε το 1986 το οργανικό λινέλαιο και το παρουσιάσαμε στο κοινό το 1987. Την εβδομάδα που άρχισα προσωπικά να βγαίνω στον κόσμο και να μιλάω γι’ αυτό, μια από τις εταιρείες παρασκευής ιχθυελαίων ξεκίνησε μια νέα διαφημιστική καμπάνια, κάνοντας την γενική δήλωση ότι το σώμα δεν μπορεί ουδόλως να μετατρέψει τα ω 3 από φυτικές πηγές στα παράγωγα EPA και DHA. Μέχρι τότε έλεγαν ότι μόνο το 30% του πληθυσμού δεν μπορεί να κάνει την μετατροπή κι επομένως το 30% του πληθυσμού θα έπρεπε να πάρει ιχθυέλαια.
Μπήκαμε σε έναν μικρό πόλεμο, όπου οι εταιρείες παρασκευής ιχθυελαίων ισχυρίζονταν ότι το σώμα δεν μπορεί να μετατρέψει τα ωμέγα 3, ενώ εμείς το αντίθετο. Βέβαια όλοι παραβλέψαμε ότι το ιχθυέλαιο είναι ένα συμπλήρωμα με κατανάλωση από 1-3 γραμμάρια/ημέρα ενώ το λινέλαιο αποτελεί διατροφικό στοιχείο με κατανάλωση 28-56 γραμμάρια/ημέρα. Στην ουσία, εάν η βάση της διατροφής μας σε λιπαρά είναι λάθος, ένα συμπλήρωμα δεν μπορεί να το διορθώσει αυτό. Πρωτίστως, πρέπει να καταναλώνουμε καλά λίπη στην καθημερινή μας διατροφή, ακόμα κι αν κανένα από αυτά δεν μπορεί να μετατραπεί σε συμπλήρωμα στο σώμα μας.
Το σώμα μετατρέπει τα ωμέγα 3 σε EPA και DHA και πολλές άλλες βασικές ουσίες.
Η μετατροπή των ω3 σε EPA και DHA γίνεται. Αρκετές μελέτες το δείχνουν. Διαφορετικές μελέτες δείχνουν πολύ διαφορετικά ποσοστά μετατροπής, επειδή η μετατροπή επηρεάζεται από αρκετούς παράγοντες διατροφής και τρόπου ζωής που δεν ελήφθησαν υπόψη από εκείνους που σχεδίασαν τις μελέτες.
Ανεξάρτητα από αυτό, ακόμα κι αν το σώμα δεν μπορούσε να μετατρέψει το απαραίτητο λιπαρό οξύ ωμέγα 3 (ALA), στα παράγωγά του EPA και DHA που βρίσκονται στο ιχθυέλαιο, πάλι εξακολουθούμε να χρειαζόμαστε το ALA επειδή είναι το θεμελιώδες λιπαρό οξύ στην διατροφή μας και το σώμα φτιάχνει από αυτό πολλές άλλες βασικές ουσίες.
Η πλάνη
Η αγορά εξέλαβε από την καμπάνια της βιομηχανίας των ιχθυελαίων ότι το σώμα δεν μπορεί να μετατρέψει το λιναρέλαιο σε ιχθυέλαιο. Η καμπάνια δεν ήταν ειλικρινής, αλλά η όλη υπόθεση ήταν κατανοητή από την άποψη του κέρδους των πωλητών ιχθυελαίου. Πολλοί άνθρωποι στη βιομηχανία το κάνουν αυτό. Είναι ατυχές. Μεγάλη ζημιά προκύπτει από τέτοιου είδους παραπλανητικές καμπάνιες. Το ψέμα είναι δικτατορία γιατί στερεί την επιλογή των ανθρώπων. Δεν μπορείτε να κάνετε καλές επιλογές για την υγεία βασισμένοι σε λάθος «γεγονότα».
Η μετατροπή σε EPA και DHA και οι έρευνες
Τελικά, το ζήτημα της μετατροπής επιλύθηκε. Είπαμε: Η βιομηχανία ιχθυελαίου μιλάει για συμπληρώματα και εμείς μιλάμε για τρόφιμο. Εντελώς διαφορετικές λειτουργίες. Αποδεικνύεται ότι εάν λαμβάνετε αρκετό ALA- το απαραίτητο ωμέγα 3 λιπαρό οξύ-, ΜΠΟΡΕΙ να μετατραπεί σε EPA και DHA και ό,τι άλλο φτιάχνει το σώμα από αυτό: Εικοσανοειδείς ορμόνες και μόρια που ενισχύουν το ανοσοποιητικό, τονώνουν τη διάθεση κι έχουν αντιφλεγμονώδεις και αντιοξειδωτικές λειτουργίες.
Πρόσφατη έρευνα δείχνει ότι ο τρόπος με τον οποίο έγιναν οι μελέτες μετατροπής ήταν αρκετά ανόητος στην καλύτερη περίπτωση, και στη χειρότερη ίσως σκόπιμα σχεδιασμένος για να παραπλανήσουν. Δείτε πώς έγινε:
Οι συμμετέχοντες στη μελέτη κατανάλωσαν 5 γραμμάρια «μαρκαρισμένου» με άνθρακα (για την ακρίβεια άνθρακα-12 όπως είναι η κανονική μορφή) Άλφα-λινολενικό οξύ (ALA), το φυτικής προέλευσης ω 3 απαραίτητο λιπαρό οξύ, και στη συνέχεια μετρήθηκε το «μαρκαρισμένο» DHA στο σώμα.
Αυτή η διαδικασία αγνόησε το γεγονός ότι το «μαρκαρισμένο» DHA δεν κάθεται αδρανές, περιμένοντας να μετρηθεί. Όχι. Το DHA είναι δυναμικό και μετατρέπεται σε άλλα μόρια – και αυτές οι ποσότητες δεν μετρήθηκαν. Έτσι, μειώθηκαν οι μετρούμενες ποσότητες επειδή μετρήθηκε μόνο το «μαρκαρισμένο» DHA και όχι τα προϊόντα μετασχηματισμού του DHA. Για παράδειγμα, δεδομένου ότι έως και το 10% του «μαρκαρισμένου» DHA μετατρέπεται σε EPA, φαίνεται ότι η μετατροπή είναι 10% χαμηλότερη από ό,τι στην πραγματικότητα.
Επίσης, δεν υπήρχε καμία μέτρηση άλλων μορίων που παράγονται από το DHA, συμπεριλαμβανομένων των μαρεσινών, των προτεκτινών, των ρεσολβινών και των ενδοκανναβινοειδών. Και πάλι, αυτό κάνει να φαίνεται ότι η μετατροπή είναι χαμηλότερη από ό,τι είναι στην πραγματικότητα.
Αλλά το μεγαλύτερο λάθος ήταν το εξής: Στις ανθρώπινες μελέτες, οι άνθρωποι έτρωγαν 5 γραμμάρια «μαρκαρισμένου» (C-13) ALA και οι ερευνητές αγνόησαν εντελώς το γεγονός ότι το σώμα τους περιέχει ήδη άλλα 15-60 γραμμάρια μη «μαρκαρισμένου» (C-12) ALA που είναι επίσης διαθέσιμο για μετατροπή. Στη συνέχεια, οι ερευνητές μέτρησαν μόνο το «μαρκαρισμένο» (C-13) DHA. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη μαζική υποτίμηση της μετατροπής του ALA κατά τουλάχιστον 3 και έως και 12 φορές.
Προφανώς οι σχεδιαστές των συγκεκριμένων μελετών δεν είναι ανόητοι άνθρωποι. Γιατί σχεδίασαν τις μελέτες έτσι ώστε να υποτιμήσουν μαζικά το ποσοστό μετατροπής; Για την προστασία της χρηματοδότησης της βιομηχανίας ιχθυελαίου; Είναι πολύ προφανές για να μην προκαλέσει υποψίες.
Πόσο DHA χρειάζεται ο εγκέφαλος;
Ακολουθεί ένα νέο και ενδιαφέρον εύρημα της έρευνας: Πόσο DHA χρειάζεται ο εγκέφαλος κάθε μέρα; Λίγο, μπορεί να σκεφτείς. Ο εγκέφαλος είναι ένα μεγάλο, πολύ ενεργό όργανο, με πολύ DHA. Έτσι, οι ερευνητές μέτρησαν τον ημερήσιο κύκλο εργασιών του εγκεφάλου σε DHA. Ολόκληρος ο εγκέφαλος χρειάζεται μόνο 2,4 έως 3,8 χιλιοστά του γραμμαρίου/ημέρα. Αυτή είναι μια πολύ μικρή ποσότητα. Οι ημερήσιες ανάγκες του εγκεφάλου δεν είναι καν 1 γραμμάριο, αλλά μόνο 3,8 χιλιοστά του γραμμαρίου. Για να ικανοποιήσετε αυτήν την απαίτηση DHA, θα χρειαστείτε λιγότερο από ένα γραμμάριο ALA την ημέρα με ποσοστό μετατροπής μικρότερο από 0,5%.
Τι επηρεάζει το ποσοστό της μετατροπής
Υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη. Μικρή διαθεσιμότητα σε βιταμίνες Β3, Β6 και C επιβραδύνει τη μετατροπή των ωμέγα 3. Το ίδιο συμβαίνει με πολύ λίγο ψευδάργυρο ή μαγνήσιο, πάρα πολύ ζάχαρη και άμυλο, πολλά ή λίγα ωμέγα 6 και πάρα πολλά trans, κορεσμένα και μονοακόρεστα λιπαρά στη διατροφή.
Σαν αναφορά, ακολουθούν μερικά άλλα πρόσφατα ευρήματα σχετικά με τη μετατροπή των ωμέγα 3:
– Κάποια βότανα, όπως ο κουρκουμάς, αυξάνουν τη μετατροπή του ALA σε EPA και DHA. Πολλοί ειδικοί θεωρούν ότι ο κουρκουμάς, με ισχυρές αντιφλεγμονώδεις, αντιοξειδωτικές και αντικαρκινικές ιδιότητες είναι το καλύτερο μπαχαρικό για την υγεία στον κόσμο.
– Αν λαμβάνετε λιγότερο DHA ή ω 3 στη διατροφή σας, το σώμα το συντηρεί, έτσι ώστε ο κύκλος εργασιών του να επιβραδύνεται.
– Τα ωμέγα 3 βελτιώνουν την υγεία των προβιοτικών βακτηρίων στο έντερό μας, εμποδίζοντας τα μη φιλικά βακτήρια να μας αρρωστήσουν. Τα προβιοτικά μπορεί επίσης να εμπλέκονται στη μετατροπή των ωμέγα 3. Απαιτείται περισσότερη έρευνα για αυτό το θέμα.
Εκατομμύρια άνθρωποι για χιλιάδες χρόνια ζουν με μοναδική πηγή ωμέγα λιπαρών τα φυτά
Ας μιλήσουμε για τα ζώα, που χρειάζονται επίσης EPA και DHA. Τα κουνέλια δεν τρώνε ποτέ ψάρια. Οι ελέφαντες δεν τρώνε ποτέ ψάρια. Οι ζέβρες δεν τρώνε ποτέ ψάρια. Οι γορίλες δεν τρώνε ποτέ ψάρια και δεν παίρνουν ιχθυέλαια. Ο εγκέφαλος, τα μάτια και το σπέρμα τους έχουν αρκετό DHA για να λειτουργούν, να βλέπουν και να αναπαράγονται. Εάν δεν μπορούσαν να μετατρέψουν το ALA σε EPA και DHA, θα ήταν εγκεφαλικά δυσλειτουργικά, τυφλά και στείρα. Δεν έχουν όμως προβλήματα, παρόλο που τρώνε μόνο φυτά.
Ας φύγουμε από τα ζώα και πάμε στους ανθρώπους. Τα 300 εκατομμύρια μέλη των Βραχμάνων στην Ινδία είναι υποχρεωτικά χορτοφάγοι. Λαμβάνουν αρκετό ALA τρώγοντας λαχανικά, ρεβίθια, ψύλλιο και άλλα φυτά για να τα μεταβολίσουν στα EPA και DHA που χρειάζονται. Δεν τρώνε ποτέ ψάρι. Δεν παίρνουν ποτέ ιχθυέλαιο. Το μόνο ζωικό τους προϊόν είναι το ξινόγαλα για προβιοτικά με κάθε γεύμα. Το γάλα είναι χαμηλό σε λιπαρά και εξαιρετικά χαμηλό σε ω 3. Τρέφονται με αυτόν τον τρόπο για 5.000 έως 20.000 χρόνια. Είναι αρκετά μεγάλη μελέτη; 300 εκατομμύρια άνθρωποι για 10.000 χρόνια; Σε αυτό το διάστημα, μπόρεσαν να σκέφτονται, να βλέπουν και να αναπαράγονται εξίσου αποτελεσματικά με εκείνους από εμάς που τρώμε ψάρια και παίρνουμε ιχθυέλαια.
Ενώ ο Walter Willet από τη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Χάρβαρντ (ένας από τους πιο έμπειρους επιστήμονες παγκοσμίως σε αυτό το θέμα) βρισκόταν στη Δανία μιλώντας για τα λίπη, κάποιος τον ρώτησε τι θα συνέβαινε αν δε μπορούσαμε να μετατρέψουμε το ALA σε EPA και DHA; Η άμεση απάντησή του ήταν: «Θα ήμασταν νεκροί».
Οι περισσότεροι άνθρωποι δε λαμβάνουν αρκετό ALA
Το βασικό ζήτημα είναι ότι οι περισσότεροι άνθρωποι (έως και 99%) δε λαμβάνουν αρκετό ALA από τα τρόφιμα που τρώνε. Λύση; Αυξήστε την πρόσληψη ALA τρώγοντας τροφές πλούσιες σε αυτά. Γι’ αυτό το λινάρι, ο λιναρόσπορος και το Udo’s Oil Blend μπορεί να είναι τόσο πολύτιμα.
Για βέλτιστη πρόσληψη, συνιστούμε στους ενήλικες να λαμβάνουν μεταξύ 5 και 20 γραμμάρια Udo’s Oil, ανάλογα με το σωματικό βάρος τους. Όταν βελτιστοποιείτε την πρόσληψη του αρχικού υλικού, το σώμα σας μπορεί να φτιάξει τα EPA και DHA που χρειάζεστε.
Η έρευνα και η κλινική πρακτική δείχνουν σταθερά ότι δεν είναι βιώσιμο να ζει κανείς εκτός της φύσης. Για καλύτερη υγεία και μεγαλύτερη διάρκεια ζωής, πρέπει να ζούμε πιο συνειδητά ευθυγραμμισμένοι με τη φύση και να τη φροντίζουμε όπως εκείνη νοιάζεται για εμάς.»
Udo Erasmus
* Ο Udo Erasmus έχει εκτεταμένη εκπαίδευση στη βιοχημεία, τη βιολογία και μεταπτυχιακό στη Συμβουλευτική Ψυχολογία από το Πανεπιστήμιο Adler. Είναι ο συγγραφέας των Fats and Oils, Fats That Heal Fats That Kill, Choosing the Right Fats, Omega 3 Cuisine, The Book on Total Sexy Health και του επερχόμενου Your Body Needs an Oil Change: How to Use Good Oils to look, Νιώσε, Σκέψου, Κάνε και Θεράπευσε καλύτερα. Ο Udo είναι ο δημιουργός του Udo’s Oil ® 3·6·9 Blend, ενός πολλαπλά βραβευμένου μείγματος φυτικών, μη επεξεργασμένων, πιστοποιημένων βιολογικών ελαίων τροφίμων που παρασκευάζεται με γνώμονα την υγεία.
