Τι είναι οι ισταμίνες
Οι ισταμίνες αποτελούν βιοχημικές ενώσεις που παράγονται από φυσιολογικά ανθρώπινα ανοσοκύτταρα και βακτήρια του εντέρου. Είναι σημαντικές για τον οργανισμό μας. Παρακάτω θα γνωρίσουμε τους διαφορετικούς τύπους και ρόλους των ισταμινών και τη φυσική προσέγγιση για τη διαχείρισή τους.
Η πρώτη ενδιαφέρουσα πτυχή είναι ότι οι ισταμίνες ενεργοποιούνται κυρίως ως νευροδιαβιβαστές. Μπορούμε να τις σκεφτούμε ως χημικές ουσίες του εγκεφάλου, παρόμοιες με τη σεροτονίνη ή τη ντοπαμίνη. Αξιοποιούνται ακόμα και στη θεραπεία του άγχους μέσω ορισμένων αντισταμινικών φαρμάκων!
Όταν ακούμε τη λέξη “ισταμίνες”, πολλοί σκεφτόμαστε τα αντισταμινικά που χρησιμοποιούμε για να αντιμετωπίσουμε τα συμπτώματα αλλεργιών. Ο λόγος είναι ότι οι ισταμίνες σχετίζονται με την αλλεργική αντίδραση, καθώς αποθηκεύονται και απελευθερώνονται από τα μαστοκύτταρα. Αυτά τα κύτταρα ανήκουν στο ανοσοποιητικό μας σύστημα και είναι εξειδικευμένα λευκά αιμοσφαίρια.
Υπάρχουν τέσσερις γνωστοί τύποι ισταμινών
Οι ισταμίνες έχουν διάφορους ρόλους στον οργανισμό μας. Θα δούμε πώς δρουν οι διάφοροι τύποι τους.
Η ισταμίνη H1 είναι γνωστή για τον ρόλο της στην κνίδωση, τις αλλεργίες και τον κύκλο ύπνου/αφύπνισης. Είναι αυτή που συνδέεται με τα αντισταμινικά που μας κάνουν να νιώθουμε κοιμισμένοι.
Η ισταμίνη H2, από την άλλη πλευρά, προκαλεί την απελευθέρωση υδροχλωρικού οξέος στο στομάχι (το Zantac είναι ένα αντισταμινικό που αναστέλλει την H2).
Η ισταμίνη H3 μοιάζει περισσότερο με έναν κλασσικό νευροδιαβιβαστή. Έχει πιθανά συσχετισθεί με διάφορες καταστάσεις, όπως την Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή (ΙΨΔ), διαταραχές ύπνου και τη Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής/υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ).
Η ισταμίνη H4 συμμετέχει στην κνίδωση και τον έλεγχο του άσθματος.
Οι ισταμίνες που απελευθερώνονται από τα μαστοκύτταρα διασπώνται στο νευρικό σύστημα και το έντερο. Αυτή η διαδικασία συμπεριλαμβάνει ορισμένα βακτήρια και δύο συγκεκριμένα ένζυμα.
Ορισμένοι άνθρωποι δε μπορούν να διασπάσουν επαρκώς τις ισταμίνες, γεγονός που αποκαλείται δυσανεξία στην ισταμίνη.
Η δυσανεξία στην ισταμίνη είναι συχνή και συμβαίνει όταν κάποιος δεν μπορεί να παράγει τα απαραίτητα ένζυμα που χρειάζονται για τη διάσπαση των ισταμινών, ή όταν αυτά τα ένζυμα αναστέλλονται. Όταν οι ισταμίνες συσσωρεύονται, μπορεί να προκύψουν προβλήματα όπως άσθμα, ημικρανίες, κόπωση, κνίδωση ή συμπτώματα αλλεργίας. Εδώ είναι όπου τα αντισταμινικά είναι χρήσιμα.
Επιπλέον, οι τροφές μας μπορούν να επηρεάσουν τον τρόπο που το σώμα αποθηκεύει ή απελευθερώνει ισταμίνες. Τα ένζυμα που διασπάνε τις ισταμίνες χρειάζονται βιταμίνες και μεταλλικά στοιχεία για να λειτουργήσουν, οπότε η καλή διατροφή μπορεί να έχει θετική επίδραση στην αντιμετώπιση των αντιδράσεων στην ισταμίνη.
Η φυσική προσέγγιση στη διαχείριση των ισταμινών
Η λήψη επαρκών βιταμινών C, B1, B2, B3, B12 και ψευδάργυρου μπορεί να βελτιώσει τα συμπτώματα που σχετίζονται με την ισταμίνη.
Παρόλα αυτά, πολλά υγιεινά τρόφιμα που περιέχουν θρεπτικά συστατικά φέρουν υψηλό φορτίο ισταμίνης. Επομένως, πρέπει να είστε προσεκτικοί! Εάν ακολουθείτε μια δίαιτα Paleo ή καταναλώνετε τρόφιμα που έχουν υποστεί ζύμωση και παρατηρείτε επιδείνωση ορισμένων συμπτωμάτων, αυτό μπορεί να οφείλεται σε αυτόν τον λόγο. Πολλά φυσικά τρόφιμα, όπως το γιαούρτι, οι ξηροί καρποί, τα οστρακοειδή, τα καπνιστά προϊόντα και τα τρόφιμα που έχουν υποστεί ζύμωση, τα ώριμα τυριά, το ξύδι, οι ντομάτες και τα εσπεριδοειδή, περιέχουν υψηλή ποσότητα ισταμίνης. Ακόμα, ορισμένα κόκκινα κρασιά έχουν υψηλή συγκέντρωση ισταμίνης. Επιπλέον, το αλκοόλ μπορεί να οδηγήσει στην απελευθέρωση ισταμίνης. Έτσι, ίσως να πρέπει να σκεφτείτε δύο φορές πριν απολαύσετε ένα ποτήρι κρασί.
Όσον αφορά τα άτομα που έχουν δυσανεξία στην ισταμίνη, αυτά έχουν χαμηλότερη ανοχή σε τρόφιμα που περιέχουν ισταμίνη. Ένα μόνο ποτήρι κόκκινο κρασί μπορεί να προκαλέσει αντιδράσεις όπως το κοκκίνισμα, η εμφάνιση άγχους ή κόπωσης, που μπορεί να υποδεικνύουν την παρουσία δυσανεξίας.
Το είδος αυτό της αντίδρασης μπορεί να σχετίζεται με μια γενετική μετάλλαξη, γνωστή και ως “snip,” στο ένζυμο οξειδάσης διαμίνης. Ωστόσο, μην βιαστείτε να κάνετε αυτοδιάγνωση. Ενώ οι ισταμίνες απελευθερώνονται κατά τη διάρκεια αλλεργικών αντιδράσεων, οι αλλεργικές αντιδράσεις δεν σημαίνουν απαραίτητα δυσανεξία στην ισταμίνη και αντίστροφα.
Είναι σημαντικό να κατανοήσετε την πραγματική αιτία των συμπτωμάτων σας, καθώς αυτό θα σας βοηθήσει να κατανοήσετε γιατί τα συμπτώματά σας μπορεί να εξαφανίζονται ή επανεμφανίζονται. Γενικά, πριν επισκεφθείτε τον γιατρό, προσπαθήστε να αναγνωρίσετε τις επιπτώσεις της διατροφής σας. Αποφύγετε τη διπλή έκθεση στην ισταμίνη, αποφεύγοντας τα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε αυτήν, ιδιαίτερα σε περιόδους αλλεργικών εξάρσεων. Με την αλλαγή της διατροφής και τη ρύθμιση της ισορροπίας των βακτηρίων στο εντερικό σας σύστημα, μπορεί να προκύψει βελτίωση.
Κάποια προβιοτικά μπορούν να μειώσουν την ποσότητα των ισταμινών.
Η ευχάριστη είδηση είναι ότι ορισμένα προβιοτικά μπορούν να βοηθήσουν στην αποδόμηση των ισταμινών, με στόχο τη μείωση του φορτίου τους. Πρέπει όμως να είμαστε προσεκτικοί με τα προβιοτικά. Παρόμοια με τα τρόφιμα που έχουν υποστεί ζύμωση, ορισμένα προβιοτικά συμπληρώματα μπορεί να παράγουν μη χρήσιμες μορφές ισταμινών. Υπάρχουν έρευνες για τον καθορισμό των επιπτώσεων κάθε παράγοντα. Ορισμένα προβιοτικά, όπως το Saccharomyces Boulardii και ορισμένοι οργανισμοί που υπάρχουν στο έδαφος, φαίνεται να μην παράγουν ή να αποδομούν ισταμίνη, αλλά παραμένουν ευεργετικοί.
Πολλά είδη Bifidobacteria, ωστόσο, μπορούν να αποδομήσουν τις ισταμίνες. Κάθε είδος έχει διαφορετική συμπεριφορά, αλλά ορισμένα όπως τα Bifidobacterium longum, Bifidobacterium breve, Bifidobacterium infantis και Bifidobacterium bifidum, έχουν αποδειχθεί ως ευεργετικά. Τα είδη αυτά βρίσκονται στο Super Hi Potency Microbiota της Flora. Επίσης, πολλά είδη διαφόρων Lactobacilli παράγουν ισταμίνες. Ωστόσο, ορισμένα είδη όπως τα Lactobacillus plantarum, rhamnosus και salivarius που χρησιμοποιεί η Flora, αντίθετα, είναι αποδομητικά. Ακόμα, το Lactobacillus reuteri παράγει μια είδους ισταμίνης που είναι ωφέλιμη.
Μια άλλη προσέγγιση είναι η σταθεροποίηση των μαστοκυττάρων όπου αποθηκεύονται οι ισταμίνες.
Η κερσετίνη, που υπάρχει στα κρεμμύδια, μπορεί να λειτουργήσει ως σταθεροποιητής, αν και η απορρόφησή της είναι δύσκολη. Το γαϊδουράγκαθο, το πράσινο τσάι και η τσουκνίδα βοηθούν προς αυτήν την κατεύθυνση.
Εάν αναρωτιέστε αν έχετε δυσανεξία στην ισταμίνη, προσπαθήστε να καταγράψετε τα τρόφιμα που σας ενοχλούν ή σας βοηθούν. Έτσι, θα μπορέσετε να κατανοήσετε μόνοι σας αν υποφέρετε από αλλεργίες, αν έχετε δυσανεξία στην ισταμίνη, ή προβλήματα με τα μαστοκύτταρα, και δοκιμάζοντας μια φυσική προσέγγιση για τη διαχείριση των ισταμινών, θα μπορέσετε να αντιληφθείτε τι λειτουργεί για εσάς και τι όχι.
Dana Green Remedios, RHN, RNCP – Ολιστική Διατροφολόγος
Διαβάστε το άρθρο με τους 3 λόγους που είμαστε πιο ευάλωτοι σε αλλεργίες
