Εντερική χλωρίδα: Ένα περίπλοκο & ποικιλόμορφο σύμπαν
Οι γαλακτοβάκιλλοι και τα μπιφιδοβακτήρια είναι οι κύριες προβιοτικές ομάδες που απαντώνται στο ανώτερο και κατώτερο τμήμα των εντέρων.
Διατηρούν την υγιή ισορροπία της εντερικής χλωρίδας, παράγοντας οργανικές ενώσεις, που αυξάνουν την οξύτητα του εντέρου και εμποδίζουν την αναπαραγωγή πολλών παθογόνων βακτηρίων.
Επίσης παράγουν υποκατάστατα που δρουν σαν φυσικά αντιβιοτικά και καταπολεμούν ανεπιθύμητους μικροοργανισμούς.
Τα φιλικά βακτήρια και οι διαφορετικοί τους ρόλοι
Lactobacillae (Γαλακτοβάκιλλοι)
Οι γαλακτοβάκιλλοι βρίσκονται σε όλο το πεπτικό σύστημα, αλλά είναι ιδιαίτερα συγκεντρωμένοι στο λεπτό έντερο. Μερικές από τις κύριες ανθρώπινες ποικιλίες είναι: L.acidophilus, L.ramnosus, L.brevis και L.salivarius
Bifidobacterium (Μπιφιδοβακτήρια)
Τα μπιφιδοβακτήρια βρίσκονται στο σύνολο του πεπτικού συστήματος, αλλά είναι ιδιαίτερα συγκεντρωμένα στο παχύ έντερο. Εξελίσσονται σύμφωνα με την ηλικία και ελαττώνονται προοδευτικά προς το τέλος της ζωής. Μερικές από τις κύριες ποικιλίες είναι: Β.breve, B.infantis B.longum, στα παιδιά και B.bifidum, B.longum στους ενήλικες.
Οι γαλακτοβάκιλλοι και τα μπιφιδοβακτήρια είναι οι κύριες προβιοτικές ομάδες που απαντώνται στο ανώτερο και κατώτερο τμήμα των εντέρων. Διατηρούν την υγιή ισορροπία της εντερικής χλωρίδας παράγοντας οργανικές ενώσεις που αυξάνουν την οξύτητα του εντέρου και εμποδίζουν την αναπαραγωγή πολλών βακτηρίων. Επίσης παράγουν υποκατάστατα που δρουν σαν φυσικά αντιβιοτικά και καταπολεμούν ανεπιθύμητους μικροοργανισμούς.
Ο Lactobacillus acidophilus, ένας από τους σημαντικότερους μικροοργανισμούς που βρίσκονται στο λεπτό έντερο, παράγει γαλακτικό οξύ που εμποδίζει την ανάπτυξη παθογόνων καλλιεργειών όπως Salmonella, Shigella, S.Faecalis και E.Coli, καθώς και φυσικά αντιβιοτικά που ενισχύουν τις ανοσολειτουργίες, μειώνει τη δυσανεξία στη λακτόζη, ενισχύει το ανοσοποιητικό, ελαττώνει τα επίπεδα χοληστερόλης και τον κίνδυνο για καρκίνο.
Ο Lactobacillus casei χρησιμοποιείται συχνά για την καλλιέργεια γάλακτος και υπάρχει φυσιολογικά στο στόμα και στο πεπτικό σύστημα. Αποσυνθέτει τους υδατάνθρακες, εμποδίζει την ανάπτυξη παθογόνων και σηπτικών βακτηρίων στο λεπτό έντερο, έχει μελετηθεί για τις αντιμικροβιακές του ιδιότητες, τη δραστικότητά του ενάντια σε καρκινικά κύτταρα και το ρόλο του στην κυτταρική ανοσία. Επίσης έχει αποδειχθεί η χρησιμότητά του στη θεραπεία της διάρροιας που προκαλείται από αντιβιοτικά και ιούς.
Ο Lactobacillus plantarum, βακτήριο φυτικής προέλευσης, είναι ένα ακόμη είδος μείζονος σημασίας που απαντάται στα έντερα. Εκκρίνει το φυσικά παραγόμενο αντιβιοτικό lactolin και έχει ευεργετικές αντιμικροβιακές δράσεις. Αυτό το προβιοτικό μελετάται συστηματικά για την αποτελεσματικότητά του ενάντια σε αλλεργίες, καρκίνους και το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου.
Ο Lactobacillus rhamnosus, από τα πλέον σημαντικά και μελετημένα προβιοτικά, βρίσκεται κυρίως στο λεπτό έντερο και στο γυναικείο κόλπο και είναι ευεργετικό για την εξάλειψη των βακτηρίων που εμπλέκονται σε κολπικές και ουρολογικές μολύνσεις. Ανθεκτικότατο στα χολικά άλατα και τα γαστρικά οξέα, παρέχει εξαιρετική προστασία από την εισβολή βλαπτικών μικροοργανισμών στην κυκλοφορία, ενεργοποιώντας τα τοιχώματα του λεπτού εντέρου να παράξουν μια καλυπτική βλέννη. Ενισχύει το ανοσοποιητικό και βοηθά ιδιαίτερα ενάντια στους ιούς που προκαλούν διάρροιες (rotavirus) και γαστρεντερίτιδες.
To Bifidobacterium bifidum βρίσκεται στο παχύ έντερο και παράγει βιταμίνες Β, βοηθώντας τον οργανισμό στην απορρόφηση ασβεστίου, σιδήρου, μαγνησίου και άλλων βιταμινών και μετάλλων. Παράγει γαλακτικό και οξικό οξύ που μειώνουν το εντερικό ph και εμποδίζουν τα μη φιλικά βακτήρια να αναπτυχθούν, ενώ μειώνει την εκδήλωση οξείας διάρροιας στα βρέφη και είναι ευεργετικό στη θεραπεία των φλεγμονών του εντέρου. Η συστηματική του χρήση βελτιώνει τις ανοσολογικές και αντιφλεγμονώδεις λειτουργίες των ηλικιωμένων.
Το Bifidobacterium breve αποικίζει το παχύ έντερο και είναι ένας παραγωγός γαλακτικού και οξικού οξέος που εμποδίζουν την ανάπτυξη ανεπιθύμητων βακτηρίων. Ενισχύει τις αντιδράσεις του ανοσοποιητικού ενάντια σε διάφορα παθογενή αντιγόνα και έχει αποδειχθεί ότι καταστέλλει την ανάπτυξη των βακτηρίων που προκαλούν το έλκος. Πρόσφατες μελέτες κατέδειξαν ότι το B.breve μπορεί να αποικίσει το ανώριμο έντερο των βρεφών πολύ αποτελεσματικά και συνδέεται με μεγαλύτερη αύξηση βάρους σε βρέφη με πολύ χαμηλό βάρος κατά τη γέννηση.
Ο Lactobacillus salivarius, που βρίσκεται στο στόμα και το λεπτό έντερο, έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνει το μάτωμα των ούλων, την τερηδόνα των δοντιών, την άσχημη αναπνοή, τις άφθες και τα στοματικά έλκη. Ο L. salivarius αποδομεί πρωτεΐνες και παράγει βιταμίνες Β, ένζυμα και γαλακτικό οξύ. Οι ισχυρές αντιμικροβιακές ιδιότητές του έχουν αποδειχθεί κλινικά.
Το Bifidobacterium infantis είναι το πιο σημαντικό προβιοτικό που βρίσκεται στο έντερο των βρεφών και είναι αποτελεσματικό στη θεραπεία της οξείας διάρροιας. Ενεργοποιεί την παραγωγή ανοσορρυθμιστικών παραγόντων και μπορεί να καταπολεμήσει παθογόνα όπως clostridia, salmonella και shigella.
Το Bifidobacterium longum παίζει άμεσο ρόλο στην καταστολή της ανάπτυξης παθογόνων και σηπτικών βακτηρίων. Αποδομεί τα χολικά άλατα, βοηθά στη σύνθεση των βιταμινών Β και ενεργοποιεί το ανοσοποιητικό σύστημα μέσω της δράσης του στην ανοσογλομπουλίνη Α (lgA). Παράγει ωφέλιμα οξέα (γαλακτικό και οξικό) και έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνει την πέψη της λακτόζης και τη δυσκοιλιότητα.
Ο Lactobacillus fermentum έχει ισχυρές αντιμικροβιακές-αντιβιοτικές ιδιότητες κυρίως έναντι των gram (-), Enterococci, Staphylococcus aureus, Salmonella, Shigella κ.ά. Εμπλέκεται στο μεταβολισμό και τη μείωση της χοληστερόλης. Είναι εξαιρετικά ανθεκτικό σε όξινο ph και σε υψηλή συγκέντρωση χολής, βοηθώντας ουσιωδώς την εύρυθμη λειτουργία του γαστρεντερικού. Αναπληρώνει την έλλειψη προβιοτικού πληθυσμού μετά από αντιβιώσεις.